Sultan Abdülmecid’in saltanatı (1839–1861), Osmanlı İmparatorluğu’nda iletişim ve ulaşım alanında yepyeni bir dönemin başladığı yıllardı. Özellikle telgraf hatlarının kurulup devletin her kademesinde kullanılmaya başlaması, o dönemin en büyük teknolojik adımlarından biri oldu. Telgraf yalnızca bürokrasiyi ya da diplomasi trafiğini değiştirmedi; donanmanın iletişim şeklini de baştan sona dönüştürdü. Donanma için Telgrafın Önemi 19. yüzyılın ortalarına gelindiğinde, Osmanlı donanması Akdeniz’den Karadeniz’e, Kızıldeniz’e kadar geniş bir coğrafyada görev yapıyordu. Böyle büyük alanlarda klasik yöntemler flaşörle, flamayla ya da boruyla haberleşmek çoğu zaman yetersiz kaldı. Mesafe uzun, hava koşulları değişken olunca, donanma için hızlı ve güvenli bir iletişim şart oldu. İşte bu noktada telgraf devreye girdi ve donanma için adeta bir dönüm noktası oldu. Sultan Abdülmecid’in reformları sayesinde, donanmaya bağlı önemli limanlar, tersaneler ve kıyıdaki istasyonlar birer birer telgrafla birbirine bağlandı. Artık İstanbul’daki Bahriye Nezareti, Anadolu’nun ya da Karadeniz’in bir ucundaki limanla anında haberleşebiliyordu. Tersane-i Amire ve Kıyı İstasyonlarında Telgraf Donanmada telgraf ilk olarak Tersane-i Amire’de (Haliç) kuruldu. Buradan çıkan hatlar önce Çanakkale Boğazı’na, sonra İzmir ve Ege kıyılarına, Karadeniz’de ise Sinop ve Trabzon’a kadar uzandı. Böylece, donanmanın en kritik noktaları doğrudan İstanbul’a bağlandı. Bu ağ sayesinde seferdeki gemilerin durumu hızla merkeze bildirildi. Liman ve tersaneler artık merkezle aynı anda çalışabiliyordu. Acil askeri kararlar hemen sahaya yansıdı. Özellikle Kırım Savaşı sırasında, telgraf donanmanın lojistik ve harekât koordinasyonunu sağlayan vazgeçilmez bir araç haline geldi. Bahriyenin Stratejik Kazançları Sultan Abdülmecid döneminde donanmada telgrafın yaygınlaşması Osmanlı deniz gücünü ciddi anlamda güçlendirdi. İstanbul’dan bir limana saatler içinde emir gitmeye başladı. Kriz anında donanmanın hareketi, liman güvenliği ve deniz trafiği anında kontrol altına alındı. Sınırdaki en ufak ihbar gecikmeden merkezdeydi. Onarım, ikmal ve sevkiyat işleri hızlandı. Kısacası telgraf, Bahriye’nin modernleşmesinde büyük bir sıçrama yarattı. Modernleşme Hamlesinin Bir Parçası Sultan Abdülmecid’in yenilikçi tutumu ve Tanzimat politikaları, telgraf gibi modern teknolojilerin donanmaya girmesinin önünü açtı. Onun döneminde kurulan telgraf ağı, sonraki padişahlar zamanında daha da geliştirildi. 19. yüzyılın sonunda Osmanlı Donanması, modern bir haberleşme altyapısına kavuşmuştu. Tüm bu gelişmelerin temeli, Abdülmecid’in reformlarında atıldı.
ilk radyo telsiz denemeleri hakkında bilgi almak için tıklayınız.